အင္စပတ္တာျမေဝနွင့္ အဲနစ္ဂ္မာ မရွင္း

အင္စပတ္တာျမေဝ နွင့္ အဲနစ္ဂ္မာ မရွင္း

အခ်ိန္က ည ၈ နာရီခန့္ျဖစ္သည္ ရာသီဥတုမွာ အေတာ္အိုက္စပ္ေသာကာလျဖစ္၍ အျပင္တြင္လူ
အမ်ား လမ္းမီးေရာင္ေအာက္ ေစ်းတန္းမ်ားျဖင့္
စည္ကားေနခ်ိန္ျဖစ္သည္ ျကားရက္ျဖစ္၍ ပရီးမီး
ယား လိဂ္ ေဘာလံုးပြဲမ်ားလည္းမရွိ ရာ က်ြႏု္ပ္ နွင့္
ကို ျမေဝ တို့ မွာပ်င္းရိလ်က္ရွိေလသည္ ကိုျမေဝ မွာ လက္ဖက္ရည္ က်က် ျကိုက္တတ္သူျဖစ္ရာ လက္
ဖက္ရည္တငံု ငံု လိုက္ mild seven တလိပ္ဖြာ
လိုက္ျဖင့္ဇိမ္က်ေနရာမွ

" အိုင္ေဆး ကိုပိုင္သြန္ ဆိုက္ဖာေတြ အေျကာင္း
ဟိုေန့က စကားျပတ္သြားလို့ ခုလိုအခ်ိန္မွာ ဆက္
လင္း ပါဦးဗ်"

က်ြႏု္ပ္လည္း လက္ထဲမွ ဂ်ာနယ္ ကို စာပြဲေပါ္တင္
လိုက္ရင္း

" ဒီလို ဗ် ကိုျမေဝရဲ့ ဆီဇာ ရဲ့ ဆိုက္ဖာ က stream
cipher  ထဲမွာပါတယ္ေပါ့ဗ်ာ ဒီထဲက ေနာက္တမ်ိုး
က substitution cipher လို့ ေခါ္တယ္ သူက
ဥပမာ

message က ABCDEFGHIJKLMNOPQRST ဆို
key က           DHLOMENTIUJSPWYRAFZB

စသျဖင့္ အေပါ္တလံုးကို ေအာက္တလံုးနဲ့ အစားထိုး
တာေပါ့ဗ်ာ ဆီဇာ ဆိုက္ဖာ က key ၂ ၆ လံုး ပဲရွိေပ
မဲ့ substituition ( အစားထိုး) ဆိုက္ဖာ ကေတာ့
permutation ျဖစ္တဲ့ အတြက္ 26! =4.03.10^ 26
=10^ 88 ရွိ တယ္ဗ်

" အိုင္ေဆး ကိုပိုင္သြန္ permutation ဆိုတာက ေအာက္က ဗ်ည္းတန္းကို  ေမႊျပီး ေနရာ ဖလွယ္တာကိုေျပာတာမဟုတ္လား"

" ဟုတ္တယ္ ကိုျမေဝ ဖဲရိုက္တဲ့ အခါ ဖဲကို ကုလာဖန္ထိုးတယ္ဆိုတာ permute လုပ္တာပါ
ပဲဗ်ာ ဒီလိုလုပ္တဲ့အခါမွာ အရာဝတၳု n ရွိ ရင္
ေျပာင္းလဲ စီစဥ္နိုင္တဲ့ အေရအတြက္ (permutation) က n! ( n factorial ) ရွိတယ္ဗ်
n ဖတ္တိုရီရယ္ ဆိုတာက n နဲ့ n ေနာက္ကသူ့
ထပ္ေသးတဲ့ ကိန္းေတြေျမွာက္တာေပါ့ ဥပမာ
  6!= 6×5×4×3×2×1= 720 ေပါ့
  3!=3×2×1=6 ေပါ့

ဒီေတာ့ နီ ဝါ ျပာ ပစၥည္း သံုးမ်ိုးကို စီစဥ္ရင္ အစီအစဥ္ ေပါင္း 3!= 6 မ်ိုးရတာေပါ့ ဒီလိုေလ

နီဝါျပာ  ျပာနီဝါ  ဝါျပာနီ   ဝါနီျပာ  ျပာဝါနီ   နီျပာဝါ

ပိုကာ ဖဲရိုက္လို့ ကုလားဖန္ထိုးရင္ ျဖစ္နိုင္တဲ့ အစီအစဥ္ေပါင္း 108! ေတာင္ရွိတယ္ ဗ်"

" ဝိုး ဒါေျကာင့္ လဲ ကုလားဖန္နွံ့ ေအာင္ထိုး ဖို့ လို
တာကိုးဗ် အိုင္ေဆး ကိုပိုင္ သြန္  နို့ ခင္ဗ်ား ဒါေတြ
က် သိျပီး ဖဲရိုက္ ရင္ဘာလို့ ရႈံး တာတုန္း ဗ်"

" ကုလားဖန္မနွံ့ လို့ေနမွာ ေပါ့ ကိုျမေဝ ဖဲသမား မ်ား
ဆိုတာ နွဲသမား ပါး လို ပိန္လိုက္ေဖါင္းလိုက္ မဟုတ္
လား ဗ် ဟားဟား"

" ခုန စကားထပ္ ဆက္႐ရင္ substitution cipher
က ခုေခတ္ကြန္ျပူတာေတြနဲ့ေတာင္ key ေဖာ္ ဖို့
ဆိုရင္ ျဖစ္နိုင္ေျခ မ်ားတဲ့အတြက္ အေတာ္ အခ်ိန္ယူရ တဲ့ ကိစၥ ပါ ဒါေပမဲ့ ဘာသာစကား ေတြ က random မဟုတ္ဘူးဗ် "

" random ဆိုတာ ကက်ုပ္နားလည္တာေတာ့ က်ပမ္းပဲ ကိုပိုင္သြန္ အံစာေခါက္တာလို ၂လံုး ထိုး
တာလို ကိစၥမ်ိုးေတြ မွာ က်ပမ္း ျဖစ္တာဆိုေတာ့ကာ
လူေတြစကားေျပာတဲ့ အခါ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိတယ္ မ
ဟုတ္လား"

" မွန္ပါတယ္ ကိုျမေဝ သို့ေသာ္ ခုဟာက လူေတြရဲ့
ခံစားခ်က္ေတြ ရည္ရြယ္ ခ်က္ေတြထက္ ဒါေတြကို
ပံုေဖာ္ဖို့ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ စကားလံုးေတြ
(words) ကို တည္ေဆာက္ေပးတဲ့ alphabet ဗ်ည္း
ေတြ အေျကာင္းေျပာေနတာေလ ဒီေတာ့ ဒါေတြ က
သာမန္ဆို random ျဖစ္သင့္တာေပါ့ ဒါေပမဲ့ ဗ်ည္း
ဟာ သရ နဲ့တြဲမွ အသံထြက္မွာျဖစ္ေလေတာ့
ဆိုပါေတာ့ b*t ဆို ရင္ b ေနာက္ က * ဟာ သရ
a e i o u တလံုးလံုး ျဖစ္ဖို့ chance က မ်ားျပီေလ"

" အိုးအိုင္ဆီး အိုင္ဆီး ကိုပိုင္သြန္ သတ္စ္ ဝမ္းဒါးဖူး"

" ဒါကို conditional probability လို့ေခါ္ တယ္
ကိုျမေဝ ဒီေတာ့ အဂၤလိပ္စာမွာ ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္ language မွာျဖစ္ျဖစ္ ဗ်ည္းသရေတြမွာ ျဖစ္နိုင္ေျခ
frequency တခုနဲ့တခုမတူဘူးေပါ့ဗ်ာ ဥပမာ E ရဲ့
frequency ဝါ probability က အမ်ားဆံုး ပဲ
ဆိုလိုတာက E ဟာ ခဏခဏ ပါတယ္ ဒီလို
ေလ့လာတာ ကို frequency analysis လို့ေခါ္တာ
ေပါ့"

"အိုင္ဆီး ကိုပိုင္သြန္ ဂလို ဆို ဒီအခ်က္ကို သံုးျပီး
ဝွက္စာ မွာ frequency ျမင့္တာေတြကို ရွာရာ ကေန
တိုက္ျကည့္ျပီး မွန္းလို့ရတာေပါ့ ထပ္သရီး!! ေျကြျပီ ေလ ဒီနည္းကို"

ဟုတ္ပ ကိုျမင့္ေဝ ဒါေျကာင့္လည္း ဒီနည္းက စိတ္မခ်ရျပန္ဘူးဗ် ဒါေျကာင့္ သူတို့က block
method ကို  ထြင္ခဲ့တယ္

အင္းဆိုပါဦး ကိုပိုင္သြန္

"block method ဆိုတာက ဆိုပါေတာ့

I will come to you ဆိုတာကို ၅လံုးစီ စုရင္

Iwill comet oyou ျဖစ္သြားေရာ block ေတြေပါ့
ဒီblock ေတြထဲမွာ permute လုပ္ရင္

wlili omcte yuoo စသျဖင့္ ျပုတာေပါ့ဗ်ာ"

"1920 ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ဆိုက္ဖာကို လူနဲ့ဝွက္တာထက္ ဝွက္တဲ့စက္ ထြင္လာျကျပီ သူကပိုျမန္တယ္ပို ခက္တယ္ ပိုတြင္က်ယ္တယ္ ေပါ့ဗ်ာ ဒုတိယ ကမ႓ာ စစ္ မွာ ဂ်ာမန္ေတြ သံုးတဲ့
Enigma အဲနစ္ဂ္မာ machine ဟာ နာမည္ေက်ာ္
ေပါ့ ဗ်ာ ဒီစက္ က  shifting တလွည့္ substitution
တလည့္ နဲ့ လုပ္ျပီး sub လုပ္မဲ့ ဟာေတြကို rotor
အဝိုင္းျပား ၅ ခု မွာ random ၃ ခု ေပါ္ ကsub ၃ မ်ိုး
နဲ့ ဝွက္တာဗ်"

"အာားး ဒါဆို အိုင္ေဆး ကိုပိုင္သြန္ ဒါဟာ ခက္လြန္း
ထင္ရပ ဗ်"

" ဟုတ္ေပတာေပါ့ ကိုျမေဝ ဒါေျကာင့္လဲ ပိုလန္ နဲ့
အဂၤလိပ္ ေထာက္လွမ္းေရးက ဒီစက္ကို ေဖာ္နိုင္ဖို့
ဒီစက္ရဲ့ ဖြဲ့ စည္းပံုကို အသည္းအသန္လိုခ်င္ခဲ့တာေပါ့
ဗ်ာ"

" ေနာက္ေတာ့ ေအာင္ျမင္ေရာလား "

" အင္းေပါ့ဗ်ာ အဂၤလိပ္လူမ်ိုး ကြန္ျပူတာဖခင္ လို့
ဆိုနိုင္တဲ့ အလန္ တူရင္ က အဲနစ္ဂ္မာ ကို ေဖာ္နိုင္
တဲ့ ဘြန္ဘီ ဆိုတဲ့စက္ကို ထြင္နိုင္ခဲ့တယ္ ဒုတိယ
ကမ႓ာ စစ္မွာ မဟာမိတ္ေတြ စစ္နိုင္ရျခင္းအဓိက
အေျကာင္းေတြကတခ်က္ေပါ့ဗ်ာ"

အိမ္း ပညာ ဟာ တယ္စကားေျပာေပတာပဲကိုပိုင္သြန္

"ဟုတ္ပ ကိုျမေဝ အဓိကကေတာ့ သိပၸံ သခ်ၤာ နဲ့
ရူပေဗဒ ပါ့ဗ်ာ လူေတြ သိဖို့ လိုတယ္ ကိုျမေဝ
ဒါမွ နိုင္ငံ တိုးတက္မွာေလ"

အင္း ဒါနဲ့ ေစာေစာက တူရင္ အေျကာင္းေလး ေျပာပါ
ဦး

အင္းသူက တူရင္ စက္ဆိုတဲ့  ကြန္ျပူတာရဲ့  prototype ျဖစ္တဲ့ hypothetical machine
တခုကို သခ်ၤာနည္း အရ ျပုစုျပီး စာတမ္းေရးခဲ့
တယ္ဗ် ဒါက ကြန္ျပူတာေေလာင္း ေပါ့ ဗ်ာ

"ေျသာ္ ဂလိုကို ဒါနဲ့ ခ်ားလ္ ဘာေဘ့ ခ်္ တို့က်ေတာ့
ေကာဗ် "

"သူတို့ထြင္တာေတြ က caculator ရဲ့ prototype
ေတြေပါ့ဗ်ာ "

"ဒါေလာက္ေေကာင္းတဲ့ Enigma လိုစက္မွာ ခ်ို့ ယြင္းခ်က္ရွိပ မလားဗ်"

ရွိတာေပါ့ ကိုျမေဝ ဒီစက္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္း
ေကာင္း ဒါကို ဝွက္ဖို့ ေဖာ္ဖို့ ဆိုတာ ဝွက္သူ နဲ့ ေဖာ္သူ
ျကားမွာ တူတဲ့ key ရွိ မွ ရတာေလ ဒီေတာ့ ဒီေသာ့
ကို ဒီေနရာမွာ ေသာ့ ဆိုတာ number တခုကို ေျပာ
တာေနာ္ သံနဲ့လုပ္ထားတဲ့ ေသာ့ မဟုတ္ဘူး အဲ့ေသာ့
ကို ဝွက္သူက ေဖာ္သူထံပို့ ေပးဖို့လို တယ္ ဒါကလည္း
ျကားက ျဖတ္လု နိုင္လို့ အေရးျကီးတယ္ေလ ဂ်ာမန္ေတြ ဆို ဝွက္စာ ပါတဲ့ U 571 ပါသြားလို့ ဒုကၡ
ေရာက္ကုန္တာေလ ဗ်ာ U 571 ဆို တဲ့ ဗြန္ဂ်ိုဘီ
ပါတဲ့ေရငုပ္သေဘၤာကား ျကည့္ဖူးတယ္ မလား ဗ်

အားး ျကည့္ဖူး တာေပါ့  ဒီလို ဆက္စပ္ေနမွန္းေတာ့
မထင္ခဲ့မိဘူး

အင္း ဒီေတာ့ ဆက္ေျပာရင္ ဒီစက္ေတြရဲ့ အားနဲခ်က္
က ေသာ့ ျဖစ္ျပီး ေသာ့ အႏၲရာယ္ကင္းကင္းနဲ့ ပို့နိုင္
ဖို့ ျကံစည္တဲ့ျပသနာ ကို key distribution
problem လို့ ေခါ္တာေပါ့ ဗ်ာ ဒါ က number
theory ,modular  arithmetic နဲ့ prime
number  ေတြ နဲ့ ဆက္စပ္ေနတယ္ ဗ်

ဝိုးးး က်ယ္ပါေပ့ ကို သစၥာ အဲ့ေလ ေယာင္လို့ ကို
ပိုင္သြန္ အားရထွာ ဗ်ာ

အင္းေနဦး ကိုျမေဝ ဒီေန့ အဖို့ေတာ့ ဒါေလာက္နဲ့
ေတာ္ ဦး ခု မွ ကိစၥ တခု သတိ ရလို့ ဗ်ာ ရပ္ကြက္
ရံုးသြားလိုက္ဦးမယ္

ဘာကိစၥ တုန္း အိုင္ေဆး ကိုပိုင္သြန္

ဟုတ္ပါဘူးဗ်ာ မဲစာရင္း ထဲက်ုပ္မပါဘူးေျပာလို့
သြားစစ္လိုက္ဦးမယ္ ခင္ဗ်ားလည္းစစ္ဦးဗ်
မဲစာရင္း ကို ေရြးေကာ္က အာမ မခံနိုင္ဘူးဆိုလား
ဘာလားဗ်ာ တိုးတတ္ဦးမဲ့တိုင္းျပည္ပါ

ဒီလူေတြ ဆက္ အုပ္ခ်ုပ္လို့ကေတာ့ ဖင္ပါေပါင္ရမယ္ ဂယ္ပါပဲ ကိုျမေဝ…………………………………